Flexibele leerroutes
Steeds vaker tref ik onderwijsteams aan die ontzettend grote ambities hebben als het gaat om flexibele leerroutes en adaptieve lesmaterialen. In de kern gaat het dan om ambities waarbij er ontzettend veel modules moeten worden ontwikkeld en waarbij lesmaterialen in een soort Netflix of Spotify-achtig model worden gepresenteerd. Die ambities zijn een prima stip op de horizon maar voor een normaal onderwijsteam niet haalbaar op de korte termijn.
Een pessimistische gedachte? Meer een realistische. In zowel het geval van de modules als in het geval van de adaptieve lesmaterialen moet er een ontzettend goede digitale leeromgeving voor handen zijn. En die is er vaak niet!
En niet te vergeten wie gaat alle materialen ontwikkelen of zoeken en beoordelen wanneer er gebruikt wordt gemaakt van bestaande materialen.
Daarnaast klinkt het fancy maar hoe houd je een flexibel curriculum ook uitvoerbaar? Hoe ga je alles organiseren en alle studenten volgen? Om een lang verhaal kort te houden wil ik in deze story vooral kijken naar wat wel kan en wat mogelijk realistische startpunten zijn om te flexibiliseren.
Uit onze praktijkervaring is gebleken dat het ontzettend simpele mantra ‘twee keuzes is beter dan geen keuze’ in de kern is van wat flexibele leerroutes kunnen inhouden.
Voorbeelden hoe wij dat in onze onderwijspraktijk tot uiting brengen zijn:
- Drie leerroutes door een module van 20 weken aanbieden
- In een challenge van 3 weken 2 mogelijke ‘oplossingsrichtingen’ geven
- Tijdens een beoordelingsmomenten studenten zelf 2 indicatoren laten kiezen die zij willen aantonen
- Twee opties geven om in te stromen in een flexibel onderwijsprogramma
- Een tweetal opties geven hoe zij de coursematerialen willen ontvangen: alles in 1x of steeds per deel
Zoals je in de bovenstaande voorbeelden ziet werken ook wij bij Fontys Pulsed aan het personaliseren en flexibiliseren van ons curriculum maar we doen dit in kleine en behapbare stappen. En eerlijk is eerlijk dit is al 2 schooljaren een intensieve klus met een relatief klein onderwijsteam. Kortom ik denk dat onze context in de meeste gevallen net wat minder complex is dan die van grote opleidingen en onderwijsteams. Het kost dus tijd eer je de juiste ervaringen en inzichten met elkaar hebt opgedaan.
De flexibiliteit van Ikea als voorbeeld
Al enige tijd maken wij gebruik van leerbogen* om onze onderwijsprogramma’s te visualiseren. Deze bogen laten zien wat de structuur is in een programma qua tijd, focus en hoe je zo’n leersprong afsluit qua toetsing. Omdat de bogen achter elkaar zijn gepositioneerd nemen de meeste mensen (en studenten) aan dat het volgordelijk is en gaan zij het ook zo doorlopen. Kortom ook al zit er flexibiliteit in het programma en leg je dat ook meermaals uit toch blijft men de route netjes volgen.
Hoe anders is dat als je de Ikea in wandelt?
Er is een route gemaakt die je langs alle afdelingen leidt maar er bestaan ook shortcuts. Kortom je kunt sneller door de winkel heen lopen en zelf bepalen welke afdelingen je eerst bezoekt. Natuurlijk is het belangrijk om de vergelijking met de Ikea plattegrond vooral als metafoor in te zetten. De flexibele leerroutes vormgeven middels deze plattegrond gedachte vraagt nog steeds om denk & besliswerk wat je met elkaar moet doen. Denk bijvoorbeeld aan
- Welke afdelingen moet je sowieso bezoeken?
- Hoelang is het minimale verblijf op een afdeling?
- Welke informatie en belevingen wil je aanbieden op een afdeling?
- Wanneer kan iemand doorlopen naar een volgende afdeling?
- Is er een minimale en maximale tijd voor de totale route?
- Zijn er afdelingen die je mag overslaan?
De belangrijkste tip die ik dus kan meegeven is om het klein en overzichtelijk te houden. Ga experimenteren met flexibele leerroutes in modules van bijvoorbeeld 10 weken. En probeer tegelijkertijd ook dingen uit met het aanbieden van leermaterialen op verschillende manieren. Bouw zo samen aan het flexibele curriculum.
*Learning arches is qua methode bedacht door Kaos pilot