De leeruitkomst: het vliegwiel voor verandering?
Het is alweer een hele tijd geleden na mijn eerste blog over leeruitkomsten (12-05-2016). In de tussentijd heb ik talloze leerervaringen opgedaan rondom de ‘leeruitkomst’. Het is een interessant fenomeen waarover veel meningen worden gevormd. Het boeiende vind ik dat de verschillende gebruikers in onderwijsland proberen er een generieke omschrijving van te geven met dito procesaanpak.
Mijn belangrijkste constatering tot nu toe is dat dit niet kan! Het formuleren van leeruitkomsten kan op verschillende manieren. Het toewerken naar de leeruitkomsten vanuit zowel de docent als de student kan ook op verschillende manieren. Voor het beoordelen of een student een leeruitkomst behaald heeft geldt hetzelfde. Kortom wat is het eigenlijk voor wazig iets die leeruitkomst?
Mijn constatering is dat de leeruitkomst een vliegwiel voor verandering kan zijn. Met de nadruk op kan! Wanneer de leeruitkomst wordt gezien als een verzameling van de eerder gebruikte leerdoelen dan sla je de spreekwoordelijke plank mis. Zeker in het hoger onderwijs is het onderstaande scenario niet onbekend.
Een nieuwe onderwijsperiode start en als student volg je verschillende ‘vakken’. Per vak zijn er door de vakdocent leerdoelen opgesteld. Aan het eind van de periode is er een tentamen, de weg naar dit tentamen bestaat voor alle studenten uit dezelfde route met dezelfde opdrachten. In de meeste gevallen blijven de studenten tot net voor het tentamen in de ‘consumptiestand’ staan.
Een leeruitkomst moet in mijn ogen zorgen voor het volgende:
– richting geven aan de student
– aanzetten tot beweging in het leerproces
– aanzetten tot nieuwsgierigheid bij het individu
Kort gezegd: een leeruitkomst zou een student de ruimte moeten geven om ‘deels’ op zijn eigen manier tot leerontwikkeling te komen. En de student kan zelf bepalen met welke bewijsstukken hij zijn leerontwikkeling in relatie tot de leeruitkomst aantoont.
Wetende dat bovenstaande niks zegt over de:
– hoeveelheid vrijheid die de student hierbij krijgt
– rol van het leerprogramma
– kennis en vaardigheden die een student nodig heeft
– minimale ontwerp-eisen aan een leerprogramma
– rolverandering van docenten
– procesgang bij het beoordelen van leeruitkomsten
– niveaubepaling in de leeruitkomst
– formulering van leeruitkomsten
– vorm van integratie van kennis, vaardigheden en houding
Het gebruik van leeruitkomsten gaat in mijn ogen dus gepaard met een hoop veranderingen op meerdere gebieden in de organisatie. Als dat besef goed tot iedereen doordringt is wellicht het halve werk al gedaan 🙂